Prof. Dr. Eşref Altaş İle "İslam Düşüncesi Çalışmalarının Dünü, Bugünü ve Yarını" Başlıklı Konferans Gerçekleştirildi

2023-2024 Temel Eğitim Programı Güz Dönemi kapsamında düzenlenen "Konferanslar" serisinin beşincisi İstanbul Medeniyet Üniversitesi Türk-İslam Felsefesi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Eşref Altaş ile gerçekleştirildi.

"İslam Düşüncesi Çalışmalarının Dünü, Bugünü ve Yarını" başlığını taşıyan konferansta Altaş, 19. yüzyıldan itibaren Batı akademisinde İslam düşüncesine dair geliştirilen oryantalist yaklaşımların temel gerekçelerini ele aldı. Bu çerçevede, "İslam'da özgün düşüncenin olmadığı, 12. yüzyıldan sonra felsefi-bilimsel gelişimin durduğu, şerh-haşiye literatürünün taklit ve tekrardan ibaret olduğu" şeklindeki, yüz yıldan fazla baskın olan düşüncelerin arka planına işaret etti. Altaş, modern dönemde İslam düşüncesi hakkındaki çalışmaların, temelde Batı düşüncesine katkı sağladığı oranda anlam ifade eden Batı-merkezci bir anlayışla yürütüldüğüne temas etti. Altaş İslam düşüncesi hakkındaki bu türden yargıların Batı-merkezli bir okumadan neşet etmenin yanında, İslam düşüncesinin hakiki mahiyetini ortaya çıkaracak nicel verilerin yokluğundan ve zorluğundan da kaynaklandığını belirtti. Buna göre, İslam düşüncesinin önemli klasiklerinin henüz yazma halinde bulunması ve üzerinde ciddi mesai harcamayı gerektiren bir mahiyette olması, sözü edilen oryantalist yaklaşımları besleyen bir durum olmuştur. 

Prof. Dr. Eşref Altaş, İslam düşüncesine dair hakim yargıların yaklaşık son 20 yılda yapılan çalışmalarla önemli ölçüde sorgulandığı ve değiştiğine işaret etti. Bu değişimi sağlayan en önemli unsurlardan birinin, İslam düşüncesinin klasiklerinin neşredilmesi ve bu klasiklerin mahiyetini ortaya çıkaracak nitelikli teliflerin kaleme alınması olduğunu belirtti. Bu noktada Türkiye akademisinin kaydadeğer çalışmalar ürettiğini belirten Altaş; Fahrettin er-Râzî ve müteahhir dönem İslam düşüncesi üzerine kaleme aldığı telif ve Hâşiye-i Tecrîd gibi neşir çalışmalarının, akademide cari olan bazı yargı ve düşünceleri değiştirme noktasındaki katkılarına değindi. Altaş son olarak İslam düşüncesi çalışmalarının gelecekteki seyrine dair kanaatlerini ifade etti. Konferans soru-cevap faslıyla nihayete erdi.