SAHÎH-İ BUHÂRÎ ÖRNEĞİNDE HADİS TENKİT YÖNTEMİNE BAKIŞLAR
Hocalar: Dr. Ahmad Snobar (İstanbul 29 Mayıs Üni. İlahiyat Fakültesi), Dr. Saeed al-Marri (Katar Üni. Şeriat ve İslamî Araştırmalar Fakültesi)
Süre ve Periyot: 10 Oturum / Haftalık
Gün ve Saat: Katılımcıların programı da dikkate alınarak hafta içindeki bir akşam belirlenecektir.
İmam Buhârî’nin Sahih’indeki hadis tenkit yöntemini anlamaya yönelik olan bu atölyede pratikten (tatbikten) teoriye gitme usulü esas alınacaktır. Yani atölye sadece hocaların anlatımı değil de katılımcıların her hafta hazırlayacakları kısa araştırma faaliyetleri üzerinden ilerleyecektir. Yapılan araştırmalarla elde edilen sonuçların hocalar ve diğer katılımcılar tarafından müzakere edilmesiyle katılımcılar İmam Buhârî’nin tatbikatının arkasındaki fikir ve nazariyeye ulaşacak, ayrıca bazı çağdaş çalışmalar üzerinden sonuçların sağlaması yapılacaktır.
Ele alınması planlanan bazı araştırma başlıkları şu şekildedir:
– İmam Buhârî’nin Sahîh’indeki şartları nedir? Bu şartı Sahîh-i Buhârî’deki hangi tatbîkî misaller göstermektedir?
– İmam Buhârî’nin hadis ve ravi seçimindeki şartları nedir? Bu şartı Sahîh-i Buhârî’deki hangi tatbîkî misaller göstermektedir?
– İmam Buhârî bazı kitaplarında bizzat zayıflıklarını ifade ettiği bir takım zayıf râvîlere diğer bazı kitaplarında neden yer vermiştir?
– Dârekutnî, Sahîh-i Buhârî’deki bazı hadisleri neden tenkit etmiştir? Bu tenkidin Sahîh-i Buhârî lehine olması mümkün müdür?
– İmam Buhârî’nin Sahîh’i yoluyla Ehl-i Beyt ile ve Şiilerle ilişkileri nasıldır? Bu husus, onun Sahîh’indeki hadis tenkit yöntemini anlamada nasıl etkiye sahiptir?
– İmam Buhârî’nin hadis seçimleri ve bazı metinlerdeki tasarrufları üzerinde ideolojik bir etkiden söz edilebilir mi? (hukuki ideoloji, akîdevî ideoloji, siyâsî ideoloji)
– İmam Buhârî’nin tahric ettiği hadislerde bizzat ona göre sahih olmayan hadisler veya lafızlar var mıdır?
– İmam Buhâri’den Sahîh hakkında gelen rivayetler farklılıklarının sebebi nedir, bu rivayet farklılıklarının Sahîh-i Buhârî’nin asıl nüshasını tespit etmedeki etkisi nedir?
Başvuru Şartları
– İslami İlimler alanlarında lisansüstü erkek öğrenci / araştırmacı olmak
– Kadim bir hadis usulü metnini aslından okumuş olmak
– Faaliyet dili Arapça olacağından Arapçayı okuma, anlama ve konuşma yeterliliğine sahip olmak
– Her hafta oturum haricinde, hocaların istediği şekilde iki üç saatte tamamlanabilecek araştırmalar yapmak.
Diğer Hususlar
– Program kontenjanı sınırlı olup okuma grubuna kabul edilenlerle irtibata geçilecek ve programa dair okumalar hakkında bilgilendirme yapılacaktır.
– Katılımcılardan oturumlara düzenli ve zamanında katılmaları ve okuma grubu sorumluluklarını yerine getirmeleri beklenir.
– Program Zoom üzerinden online yürütülecektir.
*****
دراسات في المنهج النقدي عند الإمام البخاري في صحيحه
تتخصص هذه الورشة البحثية في مجالات التعرف على المنهج النقدي عند الإمام البخاري في صحيحه، مرتكزة على مقاربة (التطبيق الموصل إلى النظرية) وهو ما يعني أن الورشة لن تكون عبارة عن مجموعة محاضرات يلقيها الأستاذ، بل تكون من خلال أنشطة بحثية قصيرة يقوم بها الباحثون كل أسبوع، ثم يناقشون نتائجها مع زملائهم المشتركين والأساتذة المحاضرين،ِ ليصل الجميع إلى النظرية والفكرة التي بنى عليها الإمام البخاري ذلك التطبيق، ثم إنهم يتوسعون في تأكيد النتائج من خلال بعض الدراسات المعاصرة
:ومن الأنشطة البحثية المتوقعة
ما شرط البخاري في صحيحه؟ وما الأمثلة التطبيقية التي قد تُظهر ذلك؟ –
.وما شرطه في انتقاء الأحاديث وانتقاء الرواة؟ من خلال الأمثلة التطبيقية –
ولماذا أخرج عن بعض الرواة الضعفاء، الذين ضعّفهم هو نفسه في كتبه الأخرى؟ –
ولماذا انتقد الدارقطني أحاديث في الصحيح؟ وهل يمكن أن يكون هذا النقد في صالح صحيح البخاري؟ –
ما علاقة البخاري من خلال صحيحه بأهل البيت الكرام وما علاقته بالشيعة؟ وكيف يؤثر ذلك في فهم منهجه النقدي في الصحيح؟ –
ما علاقة الأيدولوجية باختيارات البخاري للأحاديث وبتصرفاته في بعض المتون؟ (الأيدولوجية الفقهية، الأيدولوجية العقدية، الأيدلوجية السياسية) –
وهل هناك أحاديث أو ألفاظ في الأحاديث أخرجها البخاري وليست صحيحة في رأيه؟ –
ولماذا تختلف الروايات عن البخاري في صحيحه، وما أثر اختلاف الروايات في تثبيت النسخة الأصلية من صحيح البخاري؟ –
المعلومات الأساسية
الأستاذان: د. أحمد صنوبر (جامعة اسطنبول 29 مايو، كلية الإلهيات)، د. سعيد المرّي (جامعة قطر، كلية الشريعة والدراسات الإسلامية)
آخر موعد للتسجيل: ٥ تشرين الأول ٢٠٢١
تاريخ البرنامج: تشرين الأول – كانون الأول ٢٠٢١ أسبوعياً
.وسيعلن يوم البرنامج وساعته بعد قبول المشاركين
شروط التسجيل
أن يكون الطالب باحثا في الدراسات العليا في العلوم الإسلامية (مرحلتي الماجستير أو الدكتوراة) –
أن يكون قد درس سابقا أصول الحديث من خلال كتاب قديم في لغته الأصلية –
بناء على أن البرنامج سيكون بالعربية، يجب أن يكون الطالب ذا كفاءة في القراءة والسماع والمحادثة بالعربية –
.أن يستعد لبحث قصير أسبوعيا، يأخذ من وقته حوالي ساعتين إلى ثلاث ساعات، خارج وقت اللقاء –
أمور أخرى
.يكون عدد المشاركين في البرنامج محدودا وسيتمّ التواصل مع المقبولين فقط حول التفصيلات المتعلقة بالدروس –
.المطلوب من المشتركين في البرنامج أن يشتركوا في الدروس بانتظام وبوقته المعين وإيفاء مسؤولية البرنامج –
.Zoom البرنامج سيكون عبر –
.البرنامج خاص بالذكور فقط –
01.06.2024